DEPREM NEDENİYLE YIKILAN/ZARAR GÖREN BİNALARDA DELİL TESPİTİ VE KEŞİF

HMK madde 190 

“İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.” hükmüne amirdir. 

Anılan madde hükmüne göre deprem nedeniyle uğranılan zararlarda iddiayı ispat davacı üzerindedir. Binanın depreme uygun olup olmadığı ve zararın kaynağının tespiti açısından  delil tespitinin yapılması son derece önemlidir. Bu nedenle enkaz kaldırılmadan sorumluların tespiti için sulh hukuk mahkemelerinde delil tespiti yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda açılacak delil tespiti davalarında aşağıda belirtilen huşulara dikkat edilmesi gerekmektedir.

• Projelerinin mevzuata, fennin gereklerine uygun  olup olmadığının, 
• İnşaat malzemesi kalitesinin standartlara uygun olup olmadığının,
• Yapımda işçilik hataları olup olmadığının,
• Yapıların inşaat ruhsatının ve projelerinin bulunup  bulunmadığının 
• Mevzuata aykırı olup olmadığının ,( Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmeli, İmar Kanunu, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği vs)
• Zemin yüzeyinin yapılaşmaya elverişli olup olmadığının, 
• Gerekli güçlendirmenin yapılıp yapılmadığının, 
• Yapı statiğini zayıflatan mevzuata aykırı tadilatların yapılıp yapıldığının veya denetimlerin hiç veya yeteri kadar yapılıp  yapılmadığının ,
• Depremde ağır hasar görmesinin nedenlerinin tespiti
• Karot alınması ve laboratuvar ortamında incelenerek depreme dayanıklılığının tespiti
• Taşınmazın yapı denetim şirketinin, inşaatta görev yapan yapı denetim personellerinin, şantiye şeflerinin tespitine
• Yapı kayıt belgesinin ve proje onayının yapı imar izninin hukuka uygun hukuka uygunluğunun tespitin,
• Hasar durumunun tespiti
• Daire bedelinin tespiti

Ayrıca deprem nedeniyle yıkılan binalarda ölüm ve yaralama olması durumunda savcılığın da resen harekete geçeceği ve soruşturma dosyalarında faillerin tespiti açısında alınan bilirkişi raporunun da hukuk davalarında delil olarak kullanılabileceği hususuna dikkat edilmelidir.